Nhìn từ xa… Tổ Quốc! – Nhà thơ Nguyễn Duy, NSND Minh Gái, NSND Xuân Hoạch, NSUT Thanh Bình

Ðối diện ngọn đèn trang giấy trắng như xeo bằng ánh sáng Đêm bắc bán cầu vần vụ trắng nơm nớp ai rình sau lưng ta Nhủ mình bình tâm nhìn về quê nhà xa vắng núi và sông và vết rạn địa tầng Nhắm mắt lại mà nhìn thăm thẳm yêu và đau quằn quại bi hùng Dù ở đâu vẫn Tổ Quốc trong lòng cột biên giới đóng từ thương đến nhớ * Ngọn đèn sáng trắng nóng mắt quá ai cứ sau mình lẩn quất như ma Ai? im lặng Ai? cái bóng! A… xin chào người anh hùng bất lực dài ngoẵng bóng máu bầm đen sõng soài nền nhà Thôi thì ta quay lại chuyện trò cùng cái bóng máu me ta * Có một thời ta mê hát đồng ca chân thành và say đắm ta là ta mà ta vẫn mê ta Vâng – đã có một thời hùng vĩ lắm hùng vĩ đau thương hùng vĩ máu xương mắt người chết trừng trừng không chịu nhắm Vâng – một thời không thể nào phủ nhận tất cả trôi xuôi – cấm lội ngược dòng Thần tượng giả xèo xèo phi hành mỡ ợ lên nhồn nhột cả tim gan * Ta đã xuyên suốt cuộc chiến tranh nỗi day dứt khôn nguôi vón sạn gót chân nhói dài mỗi bước Thời hậu chiến ta vẫn người trong cuộc xứ sở phì nhiêu sao thật lắm ăn mày? Ai? không ai Vết bầm đen đấm ngực * Xứ sở nhân tình sao thật lắm thương binh đi kiếm ăn đủ kiểu nạng gỗ khua rỗ mặt đường làng Mẹ liệt sĩ gọi con đội mồ lên đi kiện ma cụt đầu phục kích nhà quan Ai? không ai Vết bầm đen quều quào giơ tay * Xứ sở từ bi sao thật lắm thứ ma ma quái – ma cô – ma tà – ma mãnh… quỉ nhập tràng xiêu vẹo những hình hài Đêm huyền hoặc dựng tóc gáy thấy lòng toang hoác mắt ai xanh lè lạnh toát lửa ma trơi Ai? không ai Vết bầm đen ngửa mặt lên trời * Xứ sở linh thiêng sao thật lắm đình chùa làm kho hợp tác đánh quả tù mù trấn lột cả thần linh Giấy rách mất lề tượng Phật khóc Ðức Tin lưu lạc Thiện – Ác nhập nhằng Công Lý nổi lênh phênh Ai? không ai Vết bầm đen tọa thiền * Xứ sở thông minh sao thật lắm trẻ con thất học lắm ngôi trường xơ xác đến tang thương Tuổi thơ oằn vai mồ hôi nước mắt tuổi thơ còng lưng xuống chiếc bơm xe đạp tuổi thơ bay như lá ngã tư đường Bịt mắt bắt dê đâu cũng đụng thần đồng mở mắt… bóng nhân tài thất thểu Ai? không ai Vết bầm đen cúi đầu lặng thinh * Xứ sở thật thà sao thật lắm thứ điếm điếm biệt thự – điếm chợ – điếm vườn… Điếm cấp thấp bán trôn nuôi miệng điếm cấp cao bán miệng nuôi trôn Vật giá tăng vì hạ giá linh hồn Ai? không ai Vết bầm đen vò tai * Xứ sở cần cù sao thật lắm Lãn Ông lắm mẹo lãn công Giả vờ lĩnh lương giả vờ làm việc Tội lỗi dửng dưng lạnh lùng gian ác vặt Đạo Chích thành tôn giáo phổ thông Ào ạt xuống đường các tập đoàn quân buôn buôn hàng lậu – buôn quan – buôn thánh thần – buôn tuốt… quyền lực bày ra đấu giá trước công đường Ai? không ai Vết bầm đen nhún vai * Xứ sở bao dung sao thật lắm thần dân lìa xứ lắm cuộc chia ly toe toét cười Mặc kệ cỏ hoang cánh đồng gái góa chen nhau sang nước người làm thuê Biển Thái Bình bồng bềnh thuyền định mệnh nhắm mắt đưa chân không hẹn ngày về Ai? không ai Vết bầm đen rứt tóc * Xứ sở kỷ cương sao thật lắm thứ vua vua mánh – vua lừa – vua chôm – vua chĩa vua không ngai – vua choai choai – vua nhỏ… Lãnh chúa sứ quân san sát vùng cát cứ lúc nhúc cường hào đầu trâu mặt ngựa Luật pháp như đùa – như có – như không có một người đi chật cả con đường Ai? không ai Vết bầm đen gập vuông thước thợ * ?… ?… ?… * Ai? Ai? Ai? không ai! Tự vấn – mỏi vết bầm đen còng còng dấu hỏi * Thôi thì ta trở về còn trang giấy trắng tinh chưa băng hoại còn chút gì le lói ở trong lòng * Đôi khi nổi máu lên đồng hồn thoát xác rũ ruột gan ra đếm Chích một giọt máu thường xét nghiệm tí trí thức – tí thợ cày – tí điếm tí con buôn – tí cán bộ – tí thằng hề phật và ma… mỗi thứ tí ti… Khốn nạn thân nhau nặng kiếp phân thân mặt nạ Thì lột mặt nạ đi – lần lữa mãi mà chi dù dối nữa cũng không lừa được nữa khôn và ngu đều có tính mức độ * Bụng dạ cồn cào bất ổn làm sao miếng quá độ nuốt vội vàng sống sít mất vệ sinh bội thực tự hào Sự thật hôn mê – ngộ độc ca ngợi bệnh và tật bao nhiêu năm ủ lại biết thế nhưng mà biết làm thế nào Chả lẽ bây giờ bốc thang chửi bới thấy chửi bới nhe giàn nanh cơ hội Chả lẽ bốc thang cỏ khô nhai lại lạy ông-cơ-chế lạy bà-tư-duy… xin đừng hót những lời chim chóc mãi Đừng lớn lời khi dân lành ốm đói vẫn còng làm cho thẳng lưng ăn Đổi mới thật không hay giả vờ đổi mới? máu nhiễm trùng ta có thể thay chăng? * Thật đáng sợ ai không có ai thương càng đáng sợ ai không còn ai ghét Ngày càng hiếm hoi câu thơ tuẫn tiết ta là gì? ta cần thiết cho ai? * Có thể ta không tin ai đó có thể không ai tin ta nữa dù có sao vẫn tin ở con người Dù có sao đừng khoanh tay khủng khiếp thay ngoảnh mặt bó gối Cái tốt nhiều hơn sao cái xấu mạnh hơn? những người tốt đang cần liên hiệp lại * Dù có sao vẫn Tổ Quốc trong lòng mạch tâm linh trong sạch vô ngần còn thơ còn dân ta là dân – vậy thì ta tồn tại * Giọt từng giọt nặng nhọc Nặng nhọc thay Dù có sao đừng thở dài còn da lông mọc còn chồi nảy cây Mátxcơva, tháng 5.1988 TP.Hồ Chí Minh 19.8.1988 Nguồn: Nguyễn Duy, Đường xa, NXB Trẻ, 1989